Ένα μονοκύτταρο φύκος του γλυκού νερού θα μπορούσε να καθαρίζει το ραδιενεργό στρόντιο έπειτα από πυρηνικά δυστυχήματα όπως του Τσερνόμπιλ και της Φουκουσίμα, όπως προτείνουν Αμερικανοί ερευνητές.
Το Closterium moniliferum, με χαρακτηριστικό σχήμα μισοφέγγαρου, είναι ένα μικρόβιο του φυτοπλαγκτού σε λίμνες σε ποτάμια όλου του κόσμου. Στο εσωτερικό του σχηματίζει μικρά κυστίδια με υγρό, τα οποία ονομάζονται κενοτόπια και συσσωρεύουν μέσα τους κρυστάλλους βαρίου. Επειδή τα άτομα στροντίου έχουν βάρος και ιδιότητες παραπλήσιες με του βαρίου, οι βιοχημικοί μηχανισμοί του μικροβίου συχνά μπερδεύονται και συσσωρεύουν και στρόντιο μαζί με το βάριο.
Καθαρισμός κατά λάθος
Αυτό σημαίνει ότι το C.moniliferum μπορεί να συσσωρεύει στο εσωτερικό του, έστω και κατά λάθος, το ραδιενεργό ισότοπο του στροντίου που παράγεται στους αντιδραστήρες.
Το στρόντιο-90 θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνο για τον άνθρωπο επειδή έχει μάζα και ιδιότητες παραπλήσιες με του ασβεστίου. Αυτό σημαίνει ότι το ραδιενεργό ισότοπο μπορεί να παίρνει τη θέση του ασβεστίου και να συσσωρεύεται έτσι στο γάλα, τα οστά, τον μυελό των οστών και σε άλλους ιστούς του σώματος. Δεδομένου ότι το στρόντιο δεν απομακρύνεται από τον οργανισμό και έχει χρόνο ημιζωής λίγο περισσότερο από 30 χρόνια, η ιονίζουσα ακτινοβολία που εκπέμπει μπορεί δυνητικά να προκαλέσει καρκίνο.
«Το στρόντιο-90 είναι ένας από τους κυρίαρχους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία για τα πρώτα 100 χρόνια μετά την έξοδό του από τον αντιδραστήρα» σχολιάζει στο δικτυακό τόπο του Nature η Μίνα Κρέιτσι του Πανεπιστημίου Northwestern στο Ίλινοϊ. Η Δρ Κρέιτσι παρουσίασε την ανακάλυψή της για το φύκος στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Χημικής Εταιρείας, το οποίο πραγματοποιείται αυτή την εβδομάδα στο Άναχαϊμ της Καλιφόρνιας.
Όπως εξήγησε η ερευνήτρια, το μεγάλο πρόβλημα με το στρόντιο είναι ότι αναμειγνύεται στο περιβάλλον με μεγάλες ποσότητες αβλαβούς ασβεστίου. Επειδή τα δύο αυτά στοιχεία έχουν παραπλήσιες φυσικές και χημικές ιδιότητες, αποτελεσματική μέθοδος για τον επιλεκτικό καθαρισμό του στροντίου ακόμα δεν υπάρχει.
Το C.moniliferum θα μπορούσε να δώσει τη λύση, αφού απορροφά ταχύτατα το βάριο και το στρόντιο αλλά αφήνει πίσω του το ασβέστιο. Παραμένει ωστόσο ασαφές για ποιο λόγο το μικρόβιο σχηματίζει κρυστάλλους βαρίου. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι το βάριο συσσωρεύεται στα κενοτόπια ως παραπροϊόν, απλώς και μόνο επειδή σχηματίζει ενώσεις με το θείο που υπάρχει ούτως ή άλλως σε αυτούς τους ενδοκυττάριους χώρους.
Άγνωστο παραμένει επίσης πόσο ανθεκτικό στη ραδιενέργεια είναι το Closterium moniliferum. Οι ερευνητές εκτιμούν πάντως ότι, ακόμα κι αν το μικρόβιο πεθαίνει γρήγορα από την ακτινοβολία, ο πληθυσμός του στη μολυσμένη περιοχή θα μπορούσε να ανανεώνεται γρήγορα με νέες ποσότητες.
Δεδομένου ότι το φύκος είναι ακίνδυνο, οι ερευνητές δεν θα είχαν τίποτα να χάσουν από τη δοκιμή της ιδέας τους στην πράξη. Ανεξάρτητοι επιστήμονες που κλήθηκαν να σχολιάσουν την έρευνα ζήτησαν μάλιστα να αρχίσουν το ταχύτερο δυνατό οι δοκιμές με πραγματικά ραδιενεργά απόβλητα.